„PANDEMIA. Sztuka w czasach zarazy.”
„Na początku ograniczenia spowodowane pandemią częściowo odebrały mi radość z tworzenia. Teraz, kiedy już pandemia stała się codziennością, dzięki myśleniu o sztuce zdarza mi się zupełnie zapomnieć o wirusie.” – Alicja Wieczorek
Wydawać by się mogło, że świat na chwilę zamarł z powodu COVID-19. Uliczny tłok i zgiełk zniknęły, zastąpione przez pustkę i cisze. Miasta zmieniały się powoli w obrazy rodem z filmów katastroficznych, kiedy to jedynym dźwiękiem, jest hulający wiatr pomiędzy budynkami.
Nasza codzienność została wywrócona do góry nogami. Niepewność i obawy zaczęły dokuczać tak bardzo, jak strach przed samym wirusem. Nie pomagała w tym izolacja, w której ten, kto mógł, zamknął się w swoich czterech ścianach i czekał.
Tylko na co?
„PANDEMIA” będąca sztuką
Wyrażenie słowami tak wielu emocji, obaw i niepewności, jakie towarzyszyły i towarzyszą każdemu z nas byłoby trudne, a nawet karkołomne. Jednakże słowa nie są jedyną formą pokazania tego, co czujemy.
W ogólnopolskim konkursie plastycznym „PANDEMIA. Sztuka w czasach zarazy.” organizowanym przez Fundację Pinata, 173 artystów podjęło się wyzwania i pokazania tego, jak dla nich wygląda, i jak odczuwają pandemię. Z całej Polski nadesłano 398 prac w takich kategoriach jak; malarstwo, rysunek, grafika i ilustracja.
Wybrane z nich zostały zamieszczone w Galerii Internetowej „PANDEMIA”, natomiast dzieła laureatów wraz z komentarzami kuratorek wystawy – Katarzyny Wendland i Alicji Wieczorek, ukazały się w E-Katalogu „Pandemia. Sztuka w czasach zarazy”.
GRAND PRIX – „Izolacja I”, autor: Shuai Zhang, Łódź
100 x 100 cm, instalacja na płótnie
O samej wystawie, własnej twórczości oraz o tym, jak pandemia wpłynęła na świat Sztuki opowiedziały kuratorki wystawy – Katarzyna Wendland i Alicja Wieczorek.
Czy organizując konkurs, miały Panie w głowie jakiś zamysł prac, które zostaną zgłoszone, w którą stronę pójdą artyści w interpretacji tematu?
Katarzyna Wendland Spodziewałyśmy się twórczej różnorodności, różnorakich postaw twórczych, technik. Owszem, nakreślał się jakiś zamysł prac, a raczej sposób odczuwania przez twórców sytuacji w jakiej się znaleźliśmy. Spodziewałyśmy się w realizacjach odczuć niepokoje, niepewności, refleksyjności, poczucia strachu i osamotnienia, pustki i przemijania. Starałyśmy się jednak na nic nie nastawiać, by z „czystymi umysłami” podejść do oceny nadesłanych prac.
Alicja Wieczorek: Pomysł na konkurs zrodził się spontanicznie i osobiście nie miałam określonych oczekiwań odnośnie do jego efektów. Wiedziałam, że pojawią się różnorodne prace, tym bardziej, że zakładałyśmy udział twórców reprezentujących różne dyscypliny, ale rozmaitość twórczych kreacji bardzo mnie zaskoczyła. Zależało nam na stworzeniu przeglądu sztuki jak najszerzej ukazującego temat pandemii oraz na zebraniu w galerii internetowej prac plastycznych o wysokiej wartości estetycznej. Kolejnym celem było stworzenie miejsca do dialogu dla artystów i odbiorców na temat pandemii, dlatego cieszę się, że udało się zestawić tak wiele różnych postaw twórczych.
I NAGRODA – „Niedokończony concert COVID-19”, autor: Zbigniew Blekiewicz, Szczecin
164 x 138 cm, olej na płótnie
Niezależnie od zamysłu, czy prace, które zostały wysłane, okazały się zaskakujące i pokazały zupełnie nowy punkt postrzegania pandemii?
Katarzyna Wendland: Zdecydowanie nadesłane prace okazały się zaskakujące w sposobie tak podejścia do tematyki, jak i doborze technik charakterystycznych dla każdej z dyscyplin konkursowych. Pokazały nowy, wrażliwy punkt w postrzeganiu pandemii. Został poruszony i zinterpretowany każdy chyba problem związany z pandemią. Od pytań natury filozoficznej, przez konceptualizm, po szum krążący w mass mediach. Każda osoba nieco inaczej odbiera pandemię, to samo dotyczy artystów. Posługując się różnorodnymi środkami wyrazu – technikami artyści w swych pracach poruszali różnorodne aspekty dotykającej nas zarazy. Trzeba pamiętać, że pandemia nie była tematem, a niekiedy jedynie okolicznością powstałych realizacji, dlatego są też takie prace, które odnoszą się do pandemii niejednoznacznie „przemycając” coś między pociągnięciami pędzla czy graficznymi rytami. Pomimo tego, że większość nadesłanych prac cechowała się niepokojącym klimatem, były też takie, które próbowały rzucić nieco optymistycznego światła na trudne czasy w których się wszyscy znaleźliśmy.
Alicja Wieczorek: Każdy twórca ukazał indywidualne spojrzenie na pandemię, ale zaobserwowałyśmy kilka nurtów, świadczących o tym, że wielu ludzi myśli podobnie. Wiele projektów zaskoczyło mnie niekonwencjonalnym ujęciem tematu lub ciekawą techniką. Temat pandemii składnia do filozoficznych przemyśleń i budzi silne emocje. Pojawiły się melancholijne i dramatyczne dzieła, ale też prace przesycone humorem i optymizmem. Plusem internetowej galerii, jest to, że nie ograniczają nas wymiary ścian, można pokazać więcej twórców niż na zwykłej wystawie, stworzyć szerokie pole do dyskusji na temat pandemii. Wszyscy artyści, których prace prezentowane są w e-galerii dodali do tej dyskusji coś
od siebie.
II NAGRODA – „Przygoda”, autor: Jakub Kamiński, Wrocław
50 x 70 cm, grafika cyfrowa
Czy sztuką, lepiej niż słowami, jesteśmy w stanie porozumieć się z innymi osobami, które mogą odczuwać świat podobnie jak my?
Katarzyna Wendland: Mówi się, że dobre zdjęcie jest warte 1000 słów, podobnie rzecz ma się z innymi dyscyplinami sztuki. Artysta czasami odpowiednio dobraną barwą, kompozycją, duktem pędzla bądź jego brakiem, jest w stanie zbudować klimat, którego nie mógłby oddać słowami. Myślę, że ogólnie zadaniem sztuki jest wywoływanie u odbiorców nastrojów, z których nie zdawali sobie sprawy. Oczywiście są osoby, które są zamknięte na sztukę, jednak większość posiada wrażliwość odpowiednią do Jej odbioru.
Alicja Wieczorek: Jestem przekonana, że przy pomocy sztuki możemy prowadzić dialog o wiele bardziej wartościowy niż podczas zwykłej konwersacji, zwłaszcza gdy przez izolację została sprowadzona ona do rozmów telefonicznych oraz wymiany zdań za pośrednictwem Internetu. Żeby zrozumieć sztukę musimy otworzyć się na postawę innych, uczymy się empatii, rozwijamy się i dzięki temu potrafimy naturalnie i życzliwie odnieść się do różnorodnych światopoglądów. Uważam niewerbalny dialog za pomocą sztuki nie tylko za możliwość wymiany emocji i doświadczeń, które ciężko wyrazić za pomocą słów, ale również za niezbędny element osobistego rozwoju.
III NAGRODA – „HERO 2020 III”, autor: Daga Skwarska, Warszawa
1080 x 1080 px, grafika cyfrowa
Jak na twórczość Pań wpłynęła pandemia? Odwołane wystawy, „zamrożone” plany, pewien zastój w kreatywności, czy wręcz przeciwnie, poczuły Panie potrzebę wyrażenia tego, co nas wszystkich spotkało?
Katarzyna Wendland: Początkowo był to zastój w kreatywności, szok spowodowany zaistniałą sytuacją trochę paraliżował. Jednak w miarę upływu czasu dość szybko uległo to zmianie. Pomimo przeciwności losu istnieje we mnie silna potrzeba wyrażania językiem abstrakcji tego co dzieje się wokoło. Martwię się o kolejne wystawy, przedsięwzięcia. Przygotowujemy się do finału ogólnopolskiego konkursu plastycznego skierowanego do kobiet „ŚWIATŁOCZUŁOŚĆ”, którego zwieńczeniem ma być wystawa w Galerii ZPAP w Toruniu. Pracujemy nad tym projektem pół roku i nie wiadomo, czy w obecnej sytuacji uda nam się go zakończyć wernisażem. Denerwuję się tym co może nastąpić. Również najbliższa wystawa indywidualna „wisi na włosku” i nie wiadomo, czy do niej dojdzie. Jednak nie przestaję tworzyć, to pozytywny akcent w tej nad wyraz trudnej pandemicznej sytuacji.
Alicja Wieczorek:Na początku ograniczenia spowodowane pandemią częściowo odebrały mi radość z tworzenia. Teraz, kiedy już pandemia stała się codziennością, dzięki myśleniu o sztuce zdarza mi się zupełnie zapomnieć o wirusie. Dla mnie sztuka – z punktu widzenia twórcy, jak i organizatora wydarzeń kulturalnych, jest tematem, który pozwala na utrzymanie psychicznej równowagi w tym trudnym czasie. Kiedy jest się pochłoniętym procesem tworzenia wszystkie inne problemy wydają się bardzo odległe.
Katarzyna Wendland
Urodzona w Szczecinie w 1979 roku. 2015 rok – współzałożycielka Grupy Artystycznej Pinata Od 2016 roku fundator i prezes zarządu Fundacji Piñata ( www.pinatagroup.com ). Współorganizuje wydarzenia kulturalne promujące sztukę współczesną. Posiada doświadczenie jako juror w różnorodnych konkursach plastycznych, kurator wystaw, koordynator projektów, fotografik. Od 2007 roku członek Związku Polskich Artystów Plastyków. W 2006 ukończyła malarstwo sztalugowe, malarstwo w architekturze (malarstwo ścienne i witraż) obroniła też aneks z rysunku na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Uczestniczyła w wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą (Niemcy, Irlandia). Autorka programów edukacyjnych, warsztatów plastycznych, współorganizator plenerów malarskich. Zajmuje się malarstwem współczesnym, malarstwem w architekturze, designem. Uprawia też rysunek w technikach własnych. Przyjęta strategia twórcza odnosi się do życia wewnętrznego, ciągłych zmian i ruchu. W kręgu zainteresowań znajdują się zagadnienie światła, zdobywane doświadczenia, odczucia emocjonalne, które następnie zostają przetransponowane w sposób syntetyczny na język sztuki. W malarstwie i rysunku stosowane są zróżnicowane technologie i media. PORTFOLIO www.katarzynawendland.com
PORTFOLIO www.katarzynawendland.com
Alicja Wieczorek
Artystka malarka, rysowniczka i ilustratorka. Absolwentka Malarstwa na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, otrzymała dyplom z wyróżnieniem w 2012. Na tym samym wydziale uzyskała też licencjat z Edukacji Artystycznej z zakresu Mediów Rysunkowych (2014) oraz obroniła doktorat z zakresu sztuk pięknych (2019). Należy do ZPAP w Okręgu Toruńskim. Współzałożycielka Grupy Pinata, od 2016 roku pełni funkcję wiceprezesa w zarządzie Fundacji Pinata, współorganizuje wydarzenia kulturalne promujące sztukę współczesną. Od października 2020 pracuje również jako adiunkt na Wydziale Sztuki w Instytucie Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Dwukrotna stypendystka prezydenta Miasta Torunia w dziedzinie kultury. Laureatka nagród i wyróżnień w kategoriach komiks, ilustracja i rysunek. Zajmuje się różnymi dziedzinami sztuki, jednak punktem wyjścia dla jej poszukiwań jest malarstwo. Ma w swoim dorobku wiele wystaw indywidualnych i zbiorowych o charakterze ogólnopolskim i międzynarodowym.
