Literacka Nagroda Nobla odwołana!

Dzisiaj świat obiegła szokująca informacja, że Akademia Szwedzka zrezygnowała z ogłoszenia zwycięzcy Literackiej Nagrody Nobla. Decyzji Komisji posłużył skandal seksualny, który wywołał  duży rezonans w społeczeństwie oraz skomplikował stosunki pomiędzy członkami Akademii.

Nagroda za 2018 rok zostanie wręczona w 2019 roku, tak więc zostaną nagrodzone 2 osoby. Jest to ósmy wypadek rezygnacji z wręczenia nagród w historii istnienia Komitetu Noblowskiego po II wojnie światowej. Akademia Szwedzka wręcza jedynie nagrody literackie, zatem wszystkie inne nagrody zostaną wręczone o zaplanowanym czasie.

„Nagrody wręcza się corocznie, ale w przypadku niezaufania w stosunku do członków komisji oceniającej, nagrodzenie można przełożyć albo w ogóle zrezygnować z niego – słowa prezesa dyrekcji Fundacji Nobla Carla-Henrika Heldina, opublikowane w sieci rankiem 04.05.2018. Kryzys Akademii Szwedzkiej negatywnie wpłynął na Nagrodę Nobla. Poprzez taką decyzję chcemy podkreślić powagę sytuacji oraz naszą chęć zachowania dobrej reputacji Komisji Noblowskiej. Sytuacja z Literacką Nagrodą w żaden sposób nie wpłynie na ogłoszenie zwycięzców innych nagród”.

Członek Akademii Szwedzkiej Peter Englund skomentował: „Uważam, że jest to rozsądna decyzja, biorąc pod uwagę wewnętrzne zamieszanie w Akademii, kryzys kompetencji oraz samą sytuację, związaną z nagrodą. Kto w ogóle będzie chciał przyjąć nagrodę w tych okolicznościach?”

W październiku w szwedzkim czasopiśmie pojawiła się informacja o tym, że 18 kobiet zeznało o byciu molestowanymi seksualnie, a także prześladowanymi poprzez fotografa Jeana-Claude’a Arnaulta, męża członkini Akademii Szwedzkiej Katariny Frostenson. Oskarżono go o wykorzystywanie swego stanowiska w świecie sztuki poprzez zmuszanie kobiety do seksu. Adwokat Arnaulta zdementował wszystkie zarzuty.

Arnault wraz z żoną jest właścicielem Forum – Nutidsplats För Kultur w Sztokholmie, które jest finansowane przez Akademię Szwedzką. Według zeznań świadków, w tym miejscu dochodziło do wspomnianych molestowań.

Poza tym zwolnienie Sary Danius ze stanowiska stałego sekretarza Akademii (pierwsza kobieta, zajmująca to stanowisko) również przyczyniło się do kryzysu.  Wcześniej zerwała ona współpracę z Forum i zleciła przeprowadzenie wewnętrznego śledztwa w Akademii Szwedzkiej w prywatnej kancelarii prawniczej.

Dymisja Danius spowodowała masowe protesty krytyków, stwierdzających, że stała się ofiarą sprawy Arnaulta: w taki oto sposób ukarano ją za próbę nagłośnienia danej sytuacji. Niektórzy z członków Akademii również zrezygnowali ze swoich stanowisk w związku z członkostwem Katariny Frostenson oraz wydaleniem Danius. Członkostwo w Akademii Szwedzkiej do tego czasu było dożywotnie – reguły nie przewidywały usunięcia członka albo jego dobrowolnej dymisji. Zatem przedstawiciele, którzy zrezygnowali, de facto pozostają tak zwanymi „nieaktywnymi członkami”. W środę, 02.04.2018, król Karol XVI Gustaw, dysponent Akademii, ogłosił o wniesionych poprawkach w regulaminie Akademii: każdy członek ma prawo do dymisji, a Akademia może zwolnić dowolnego członka i wprowadzić nowego, jeżeli ten pierwszy nie będzie brał udziału w jej rozwoju oraz pracy na przestrzeni 2 lat.

Nowy stały sekretarz Anders Olsson dziś w radiu powiedział: „Zaufanie świata do naszej Akademii ostatnimi laty drastycznie spadło. Musieliśmy podejmować pewne decyzję, dlatego postanowiliśmy przełożyć wręczenie Nagrody Literackiej. W danym momencie współpracujemy z prawnikami i obiecujemy, że będziemy podnosić jakość pracy Akademii. Musimy jak najszybciej wybrać nowych członków”.

Carl-Henrik Heldin i cała Fundacja Nobla wyrazili jednak nadzieję, że od dziś Szwedzka Akademia dołoży wszelkich starań, aby odzyskać stracone zaufanie.